Każdego dnia większość z nas spędza długie godziny przed ekranami urządzeń elektronicznych. Dlatego też podjęto badania nad wpływem światła niebieskiego na nasze zdrowie. Chociaż nadal nie są w pełni znane długoterminowe skutki ekspozycji na to promieniowanie, specjaliści już teraz zalecają odpowiednią ochronę oczu.
Czym jest światło niebieskie i skąd pochodzi?
Ludzki organizm nie ewoluuje tak szybko, jak prędko zachodzą zmiany trybu życia we współczesności. Oko ludzkie wykształciło się dziesiątki tysięcy lat temu i od tego czasu znacząco nie zmieniła się jego budowa czy możliwości. Warto to rozumieć w kontekście rozmowy o niebieskim świetle.
Światło niebieskie stanowi część widma światła widzialnego o wysokiej energii i krótkiej długości fali (380-500 nm). Występuje ono naturalnie w promieniowaniu słonecznym i pełni istotną funkcję w regulacji naszego rytmu dobowego. Nasze oczy interpretują kontakt ze światłem niebieskim jako sygnał, że aktualnie jest dzień. To ma dalsze konsekwencje dla organizmu: mózg wstrzymuje produkcję melaniny, czyli hormonu zwiększającego senność i pomagającego zasnąć. A to tylko jeden z wielu przykładów tego, jak światło niebieskie oddziałuje na nasze ciała.
W ostatnich dekadach znacząco wzrosła nasza ekspozycja na sztuczne źródła tego promieniowania. Prawdopodobnie najwięcej światła niebieskiego otrzymujemy, korzystając z ekranów urządzeń elektronicznych (smartfonów, tabletów, komputerów, ale i nowoczesnych telewizorów). Oprócz tego w domach i miejscach pracy coraz częściej instalujemy oświetlenie LED — powszechne jest stosowanie energooszczędnych żarówek.
Jak światło niebieskie wpływa na wzrok i zdrowie?
Obecnie naukowcy intensywnie badają długoterminowy wpływ światła niebieskiego na nasze oczy. Choć pełne zrozumienie wszystkich mechanizmów wymaga dalszych badań, już teraz wiadomo, że nadmierna ekspozycja może prowadzić do szeregu dolegliwości.
Najczęstszą z nich jest po prostu zmęczenie wzroku, czyli astenopia. Doświadczył jej każdy, kto np. ze względu na projekt w pracy wiele godzin spędził przed ekranem komputera. Kolejną powszechną dolegliwością jest suchość oczu, prowadząca do ich świądu i pieczenia, a nawet chwilowego osłabienia wzroku.
Światło niebieskie, jak już wspominaliśmy, zakłóca rytm dobowy i powoduje problemy ze snem. Jednak wpływa na naszą psychikę również w inny sposób: może prowadzić do zaburzeń koncentracji, a nawet rozdrażnienia. Obecnie badane jest też potencjalne ryzyko uszkodzenia fotoreceptorów siatkówki.
Należy podkreślić, że całkowita eliminacja światła niebieskiego nie jest ani możliwa, ani pożądana — pewna jego ilość jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednak z całą pewnością dzisiejsza ekspozycja na ten rodzaj światła wielokrotnie przekracza normy, do których nasze oczy zostały ewolucyjnie przystosowane.
Jak można się chronić przed światłem niebieskim?
Najlepiej chronić się wielopoziomowo. Przede wszystkim, specjaliści zalecają osobom, które spędzają dużo czasu w pracy przed ekranem komputera, aby nosiły profesjonalne okulary z filtrem blue light. Bardzo istotne jest zastosowanie wysokiej jakości soczewek okularowych z certyfikowanym filtrem światła niebieskiego.
Należy pamiętać, że soczewki powinny być wyrobem medycznym posiadającym odpowiednie atesty. Najlepiej dokonać zakupu w profesjonalnym salonie optycznym, takim jak Klank Optyk. Optometrysta dobierze odpowiednią korekcję okularową, a optyk pomoże dobrać modne oprawki do okularów. Okulary z filtrem blue light mogą, ale nie muszą być jednocześnie korekcyjne — popularnym rozwiązaniem są tzw. zerówki, które chętnie stosują osoby niemające wad wzroku.
Kolejną ważną kwestią jest regularne badanie wzroku. Wszyscy intensywnie korzystający z urządzeń elektronicznych, powinni poddawać się badaniu wzroku minimum raz w roku. Dotyczy to również dzieci, które są szczególnie narażone na negatywne skutki promieniowania niebieskiego.
Czy ochrona przed światłem niebieskim jest konieczna?
Eksperci zalecają stosowanie ochrony, szczególnie przed nienaturalnym światłem niebieskim. Zatem powinny na to zwrócić uwagę osoby spędzające dużo czasu przed ekranami, pracownicy biurowi, dzieci i młodzież, ale także osoby, które pracują w miejscach z intensywnym światłem LED (np. sklepy, hale produkcyjne etc.).
Zawsze warto podkreślać, że nawet osoby niewymagające korekcji wzroku powinny rozważyć stosowanie okularów zerówek z filtrem blue light. Odpowiednio dobrany filtr nie będzie zaburzać percepcji kolorów, co jest istotne w przypadku profesji wymagających precyzyjnego rozróżniania kolorów, takich jak np. grafika komputerowa, stomatologia, projektowanie.
Technologia jest nieodłączną częścią naszego życia. Powinniśmy jednak rozważnie z niej korzystać i chronić swój wzrok nosząc odpowiednie soczewki, robiąc przerwy w pracy z ekranami i minimalizować czas spędzany przed nimi do minimum. Badania nad długoterminowym wpływem światła niebieskiego wciąż trwają, nie mamy zatem całkowitego obrazu tego, w jaki sposób długoterminowo wpływa ono na nasz organizm. Jednak to, co już wiemy, wskazuje, że najlepszym rozwiązaniem jest ochrona i regularne badania.
Szukasz sprawdzonego optometrysty w Kielcach? Tutaj możesz umówić się na badanie: https://www.znanylekarz.pl/placowki/klank-optyk#specialists-section.